वेदांत सप्ताह महोत्सव – २०२२,

ज्ञानप्रबोध वेदांत शिक्षा शिविर – दिवस पाचवा

प्रथम वंदुनि श्रीगुरूपरंपरा ।
श्रीभगवद्गीतेसी करूनि नमस्कारा ।
लोपविण्या अज्ञानाच्या अंधारा ।
ज्ञान मार्तंड उगवला ॥१॥

चार दिवसांची उजळणी ।
विस्मृतीच्या कुंभास झळाळी ।
ज्ञानामृत पाजण्यास चंद्रमौळी ।
अमृतकुंभ घेऊन उभा ॥२॥

आरंभी योगाची महती ।
ज्ञानगुरू भक्तांस सांगती ।
परमात्म्याशी संबंधीत कृती ।
तीस योग म्हणती ॥३॥

कालच्या कायिक तपानंतर ।
आज वाणीच्या तपावर ।
सविस्तर विवेचन ज्ञानगुरूवर ।
सोदाहरण करीतसे ॥४॥

वाणीचे महत्व अपार ।
मानवाचा सर्वोत्तम अलंकार ।
मनुष्याबद्दलची धारणा वाणीनुसार ।
सदैव होतसे ॥५॥

प्राणियांस दिधला ध्वनी ।
मानवास दिधली वाणी ।
दिधला विशेष गुणी ।
केवळ मानुष्यास ॥६॥

जिव्हा जैसी कर्मेंद्रिय ।
तैसीच ती ज्ञानेंद्रिय ।
सर्व सुखाची सोय ।
तपविता वाणीसी ॥७॥

वाणीनेच पोपट राही पिंज-यात ।
मौनी बगळा स्वच्छंदे विहरत ।
वाणीस ठेवणे सदैव अनुशासनात ।
तप दिव्य वाणीचे ॥८॥

वाणीने महाभारत घडले ।
वाणीनेच रामायण घडले ।
वाणीनेच घडले बिघडले ।
सांगतसे ज्ञानराजा ॥९॥

पुढे सांखे संवादातील भेदाभेद ।
उत्तम संवाद, मध्यम संवाद ।
अधम संवाद आणि निंदापवाद ।
स्पष्टीकरण समस्ताचे ॥१०॥

जे दुसऱ्यास न दुखवेन ।
प्रिय हितकारक यथार्थ भाषण ।
प्रभुचे नाम, वेदशास्त्रांचे पठण ।
हेच तप वाणीचे ॥११॥

कायिक तप सहज साधेन ।
वाचिक तप त्याहून कठीण ।
मानसिक तप सर्वांत कठीण ।
महत्व मानसिक तपाचे ॥१२॥

माकडाची उपमा मनास देऊनि ।
चंचलता स्वभाव सांगे समजावूनि ।
मनाच्या अंकित काया, वाणी ।
मनास ठेवावे काबूत ॥१३॥

मनाची प्रसन्नता, शांत भाव ।
अखंड प्रभु चिंतण्याचा स्वभाव ।
मनाचा निग्रह, अंतरीचा पवित्रभाव ।
हेच तप मनाचे ॥१४॥

फळाची इच्छा न करता ।
योगी करिती सश्रद्धा अत्यंता ।
सात्त्विक तप तयासीच म्हणता ।
जाणावे सुजना ॥१५॥

मानसन्मान पूजा, सत्कारासाठी ।
पाखंडीपणाने करिती स्वर्थासाठी ।
अनिश्चित, क्षणिकफळ ज्याचे पोटी ।
तप राजस ते ॥१६॥

मूर्खतापूर्वक हट्टाने तप करून
मन, वाणी, शरीरास कष्ट देऊन
अथवा दुसऱ्यांचे अनिष्ट साधून
केलेले तप तामस ॥१७॥